8 komentarzy
Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników w ramach tarczy antykryzysowej – kto i kiedy może je uzyskać?
15.04.2020
Wielu przedsiębiorców stara się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Aby to jednak było możliwe, konieczne jest wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest przestój ekonomiczny oraz jak go wprowadzić!
5 min. czytania | stan prawny na 9.04.2020 r.
Autorzy: Mikołaj Maśliński, adw. Paulina Skonieczna-Masternak, adw. Marta Duda-Frankowska
Jednym z największych pozycji kosztowych przedsiębiorców są wynagrodzenia dla pracowników. Nic zatem dziwnego, że w dobie koronawirusa wielu z nich decyduje się na redukcję etatów.
W tarczy antykryzysowej przewidziano jednak rozwiązania, które mają ograniczyć masowe zwolnienia. Mowa tutaj o dofinansowaniu do wynagrodzeń pracowników. Taką pomoc można uzyskać m.in. z wojewódzkiego urzędu pracy, na zasadach określonych w art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej zwana: „Specustawą ws. COVID-19”).
Aby jednak uzyskać dotację w tym trybie należy wprowadzić przestój ekonomiczny lub obniżony wymiar czasu pracy.
To pytanie idealnie oddaję istotę przestoju ekonomicznego z punktu widzenia pracownika.
Dużo gorzej przestój ekonomiczny wygląda z perspektywy przedsiębiorcy. W przypadku przestoju pracownik nie pracuje, ale jest gotowy do pracy i w związku z tym otrzymuje wynagrodzenie. W rezultacie pracodawca ponosi koszty związane z zatrudnieniem pracownika, mimo że ten nie świadczy pracy.
Legalna definicja „przestoju ekonomicznego” znajduje się w ustawie z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (dalej: „Ustawa o ochronie miejsc pracy”). Zgodnie z jej art. 2 pkt 1, przestój ekonomiczny to okres niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy.
Najważniejsze cechy przestoju ekonomicznego związanego z COVID-19 przedstawia poniższy schemat:
W przypadku przestoju pracownik nie pracuje, ale jest gotowy do pracy i w związku z tym otrzymuje wynagrodzenie.
W przypadku obniżonego wymiaru czasu pracy sytuacja wygląda odmiennie. Pracownik nadal pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Innymi słowy, pracownik nadal pracuje. Nie ma przy tym znaczenia czy odbywa się to w siedzibie firmy, czy też zdalnie w jego domu. Należy jednak podkreślić, że praca jest wykonywana w mniejszym wymiarze. Oznacza to, że liczba godzin pracy danego pracownika objętego obniżonym wymiarem czasu pracy jest mniejszą niż normalnie w danym okresie rozliczeniowym.
W praktyce objęcie pracownika przestojem ekonomicznym oznacza faktyczne niewykonywanie pracy przez pracownika w okresie objętym tym przestojem.
Przykład – wprowadzenie przestoju ekonomicznegoSpółka Sztuczne Kwiaty Sp. z o.o. zatrudnia 10 pracowników. W związku ze skutkami rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 i całkowitym spadkiem zamówień postanowiła wprowadzić przestój ekonomiczny. Zarząd podjął stosowne kroki związane z zawarciem porozumienia i wprowadził przestój ekonomiczny na okres miesiąca, objął nim wszystkich pracowników. W okresie 1 miesiąca pracownicy mimo kontynuowania zatrudnienia faktycznie nie świadczą pracy – nie wykonują jej, ale pozostają w gotowości do pracy. W tym czasie otrzymują również wynagrodzenie. Wprowadzenie przestoju ekonomicznego pozwala Spółce ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w trybie art. 15g Specustawy ws. COVID-19. |
Przykład – obniżony wymiar czas pracySpółka Koszulki Bawełniane Sp. z o.o. zatrudnia 5 pracowników. W związku ze skutkami rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 zmalała liczba zamówień – przed epidemią było ich po około 1.000 miesięcznie, obecnie tylko 700 miesięcznie. Zarząd Spółki mimo spadku zamówień chce kontynuować funkcjonowanie firmy. W takiej sytuacji powinien objąć pracowników nie przestojem ekonomicznym, lecz obniżonym wymiarem czasu pracy. Dzięki temu pracownicy nadal będą mogli wykonywać pracę (ale w mniejszym wymiarze czasowym). Gdyby zarząd zdecydował się wprowadzić przestój ekonomiczny pracownicy nie mogliby wykonywać pracy w okresie objętym tym przestojem. |
Nie jesteś pewien jak przeprowadzić procedurę wprowadzenia przestoju ekonomicznego? Skorzystaj z gotowego pakietu dokumentów: przejdź do pakietu dokumentów.
Wybór pomiędzy przestojem a obniżonym wymiarem czasu pracy zależy przede wszystkim od specyfiki firmy.
Może być również tak, że firma zastosuje oba te rozwiązania jednocześnie. Przykładowo, w firmie, w której całkowicie zanikła produkcja, pracodawca może być zainteresowany wprowadzeniem przestoju tylko wobec załogi zajmującej się produkcją.
W tej samej firmie można objąć zmniejszeniem wymiaru czasu pracy pracowników administracyjnych, którzy nadal prowadzą sprawy księgowe i rachunkowe lub magazynierów i dział dystrybucji odpowiedzialnych za dostarczanie towarów wyprodukowanych jeszcze przed ogłoszeniem stanu epidemii.
Przykład – przestój ekonomiczny i obniżony wymiar czasu pracy jednocześnie (wariant mieszany)Pani Helena prowadzi restaurację – serwuje dania na miejscu i na wynos. Zatrudnia jednego kucharza i dwie kelnerki. Z uwagi na wprowadzone ograniczenia związane ze stanem epidemii restauracja nie może przyjmować gości, może jednak serwować dania na wynos. Mimo wyraźnego spadku obrotów, ilość zamówień uzasadnia dalszą działalność kuchni, jednak w niepełnym wymiarze czasu pracy. Mając na uwadze powyższe Pani Helena postanowiła wprowadzić przestój ekonomiczny wobec kelnerek oraz obniżony wymiar czasu pracy wobec kucharzy. W rezultacie kucharze pracują nadal, ale ich wymiar czasu pracy został obniżony o 20%. Kelnerki natomiast nie wykonują pracy, lecz pozostają w gotowości do jej wykonywania. |
Szukasz informacji o tym kto może uzyskać dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników? Zobacz ten artykuł:
Tarcza antykryzysowa przewiduje różne formy dofinansowania. Omawiany jednak w tym miejscu mechanizm jest regulowany przede wszystkim przez przepisy art. 15g Specustawy ws. COVID-19. Zgodnie z tym przepisem dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników dotyczący wyłącznie pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy.
Z dopłat do wynagrodzeń nie skorzysta zatem firma względem pracowników, którzy nie zostali objęci przestojem lub obniżonym czasem pracy!
Z takiego dofinansowanie nie może również skorzystać pracodawca, który wprowadził przestój na podstawie Kodeksu pracy. Wynika to z faktu, że przestój z Kodeksu pracy jest wprowadzany jednostronną decyzją i nie wymaga również spadku obrotów.
Co więcej, dofinansowaniem nie będą mogli być objęte wynagrodzenia pracowników, którzy zostali objęci przestojem przed wejściem w życie nowelizacji Specustawy ws. COVID-19 (czyli przed 31 marca 2020 r.).
Pamiętaj jednak, że w ramach tarczy antykryzysowej przewidziano także formy dofinansowania, które nie wymagają wprowadzenia przestoju ekonomicznego. Mowa tutaj chociażby o dofinansowaniu udzielanym przez powiatowe urzędy pracy.
Zgodnie ze Specustawą ws. COVID-19 pracownik objęty przestojem ekonomicznym otrzymuje wynagrodzenie obniżone o nie więcej niż o 50 %. Co istotne – nie może być ono niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, przy czym w obliczeniach uwzględnia się wymiar czasu pracy.
Przykład 1 – wynagrodzenie w czasie przestoju ekonomicznegoPani Ilona zatrudnia 3 pracowników na pełen etat. W dniu 7 kwietniu 2020 r. wprowadziła przestój ekonomiczny. Pracownicy w jej firmie zarabiają 5000 zł brutto. W związku z powyższym może obniżyć wynagrodzenie, lecz tylko do poziomu 2600 zł brutto. Gdyby bowiem obniżyła wynagrodzenie o 50%, to wynagrodzenie wyniosłoby 2500 zł brutto i byłoby niższe niż minimalne wynagrodzenie w 2020 r. |
Przykład 2 – wynagrodzenie w czasie przestoju ekonomicznegoSpółka Dobry Producent sp. z o.o. zatrudnia Pana Marka na stanowisku kierownika produkcji na pełen etat. Pan Marek otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 7 000 zł brutto. Dnia 15 kwietnia 2020 r. Spółka wprowadziła przestój ekonomiczny i objęła nim również Pana Marka. Wynagrodzenie zostało zmniejszone o 50%. Na czas trwania przestoju wynagrodzenie Pana Marka będzie wynosiło 3500 zł brutto. |
Zwróć uwagę, że Specustawa COVID-19 za pracownika uznaje zarówno osobę zatrudnioną na umowę o pracę, osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowę zlecenia albo inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 15g ust. 4 Specustawy).
Ponadto, przepisy te stosuje się również do osób, które wykonują pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną. Ustawodawca jednak stawia dodatkowy warunek: z tytułu zatrudnienia, o którym mowa powyżej, dana osoba musi podlegać obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu. Warto przy tym zauważyć, że przepis ten nie stosuje się do pomocy domowej zatrudnionej przez osobę fizyczną.
W rezultacie dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników przysługuje co do zasady również na wynagrodzenia osób, z którymi pracodawcę łączy umowa cywilnoprawna, a nie tylko umowa o pracę.
Warunkiem przyznania dofinansowania jest wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy względem osób zatrudnionych, których ma dotyczyć uzyskane świadczenie.
Wprowadzenie przestoju ekonomicznego wymaga zawarcia specjalnego porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikami.
Ze względów funkcjonalnych, w relacjach z pracodawcą, pracownicy są reprezentowanymi przez ich przedstawicieli lub organizację związkową. W zależności od funkcjonowania przedsiębiorstwa będą to:
Przykład – wybór przedstawicieli pracowników w celu wprowadzeniu przestoju ekonomicznegoSpółka Polskie Tkaniny Skórzane sp. z o.o. zatrudnia 35 pracowników. W firmie nie działa związek zawodowy ani inna organizacja związkowa. Zarząd spółki podjął decyzję o niezwłocznym wprowadzeniu przestoju i skorzystaniu z tarczy antykryzysowej (wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników). W tym celu wprowadzono zasady wyboru pracowników, a następnie wyłoniono 2 pracowników, którzy stanowią przedstawicieli całego zespołu. Wytypowane osoby jako przedstawiciele pracowników będą zawierały porozumienie w imieniu całej załogi. |
Specustawa ws. COVID-19 wprowadza minimalne wymogi, które powinno spełniać porozumienie zawarte z pracownikami. Określa to art. 15g ust. 14 Specustawy ws COVID-19.
Zgodnie z tym przepisem w porozumieniu należy określić co najmniej:
Nie jesteś pewien jak powinno wyglądać porozumienie z pracownikami i co w nim zawrzeć? Skorzystaj ze wzorów przygotowanych przez nasz zespół prawników.
Wprowadzenie przestoju ekonomicznego niesie ze sobą określone skutki prawne. Otóż przedsiębiorca, który otrzymał środki na dofinansowanie wynagrodzeń nie będzie mógł wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie lub w okresach pobierania przez pracownika świadczeń.
Powyższy wniosek wynika bezpośrednio z treści art. 13 Ustawy o ochronie miejsc pracy w związku z art. 15g ust. 17 Specustawy ws. COVID-19.
Wprowadzenie przestoju ekonomicznego nie należy do łatwych decyzji. Tym bardziej w tak niepewnych czasach jak obecne. Z drugiej strony, wprowadzenie przestoju może ograniczyć część strat firmy. Co więcej, pozwala ono zabezpieczyć na pewien czas byt pracowników i ochronić ich miejsca pracy.
Nie powinien zatem dziwić fakt, że wielu przedsiębiorców decyduje się na ten krok.
Jeżeli dotyczy to Twojej firmy, mam nadzieję, że te decyzje przyniosą wyłącznie dobre rezultaty!
Z życzeniami zdrowia,
Mikołaj Maśliński
Ten artykuł powstał we współpracy z adw. Pauliną Skonieczną-Masternak oraz adw. Martą Dudą-Frankowską.
Szukasz gotowych rozwiązań prawnych do zastosowania w Twojej firmie? Potrzebujesz pomocy z przygotowaniem porozumień z pracownikami? Znajdź odpowiedni produkt w Sklepie.
Chcesz się dowiedzieć więcej o bieżących problemach prawnych przedsiębiorców? Sprawdź moje artykuły.